Cách Nhận Biết Lỗi Trợ Lực Lái Điện EPS Trên Ô Tô

Hệ thống trợ lực lái điện (EPS) là công nghệ an toàn quan trọng, giúp việc đánh lái trở nên nhẹ nhàng, chính xác và tiết kiệm năng lượng. Tuy nhiên, khi gặp lỗi trợ lực lái điện, người lái có thể cảm nhận rõ ràng tình trạng lái nặng hơn hoặc vô lăng rung giật, tiềm ẩn nguy cơ mất an toàn. Để đảm bảo xe vận hành ổn định và an toàn, việc nhận biết sớm dấu hiệu và xử lý kịp thời là rất cần thiết.

Bài viết dưới đây từ Ắc Quy Đồng Khánh sẽ giúp Quý khách hiểu rõ nguyên nhân gây lỗi EPS, cách nhận biết dấu hiệu, phương pháp kiểm tra và hướng khắc phục hiệu quả, giúp bảo vệ “trái tim” của xế yêu trên mọi hành trình.

1. Hệ thống trợ lực lái điện (EPS) là gì và hoạt động như thế nào?

Hệ thống trợ lực lái điện là gì?

Lỗi trợ lực lái điện là vấn đề cần được hiểu rõ trước khi đi vào các dấu hiệu hỏng hóc. Hệ thống trợ lực lái điện, hay còn gọi là EPS (Electric Power Steering), là một hệ thống tiên tiến sử dụng mô-tơ điện để hỗ trợ lực quay vô lăng, thay thế cho hệ thống trợ lực thủy lực truyền thống.

• Cấu tạo cơ bản: Một hệ thống trợ lực lái điện điển hình bao gồm 3 bộ phận chính:
  • Mô-tơ điện: Gắn trên trục lái hoặc thước lái, có nhiệm vụ tạo ra lực hỗ trợ.
  • ECU (Bộ điều khiển điện tử): Là bộ não của hệ thống, tiếp nhận tín hiệu và ra lệnh cho mô-tơ hoạt động.
  • Các cảm biến: Chủ yếu là cảm biến góc lái (đo góc quay vô lăng) và cảm biến mô-men xoắn (đo lực mà người lái tác động lên vô lăng).
• Nguyên lý hoạt động: Khi người lái xoay vô lăng, cảm biến mô-men xoắn sẽ gửi tín hiệu về ECU. ECU sẽ phân tích tín hiệu này cùng với dữ liệu từ cảm biến góc lái và tốc độ xe, sau đó điều khiển mô-tơ điện tạo ra một lực đẩy phù hợp, giúp việc đánh lái trở nên nhẹ nhàng và chính xác.
• Ưu điểm so với trợ lực thủy lực: Hệ thống EPS chỉ tiêu thụ năng lượng khi người lái đánh lái, giúp tiết kiệm nhiên liệu đáng kể (khoảng 0.2L/100km). Ngoài ra, nó còn mang lại cảm giác lái chân thực và phản hồi tốt hơn ở các dải tốc độ khác nhau.

Xem thêm: Lỗi Cảm Biến CKP Là Gì? Cách Kiểm Tra Và Sửa Tại Nhà

2. Dấu hiệu nhận biết lỗi trợ lực lái điện

Dấu hiệu nhận biết lỗi vô lăng trợ lực điện

Hệ thống trợ lực lái điện (EPS) đóng vai trò quan trọng trong việc mang lại cảm giác lái nhẹ nhàng và an toàn. Khi EPS gặp sự cố, xe sẽ phát ra những tín hiệu cảnh báo rõ ràng. Việc nhận biết sớm các dấu hiệu này giúp Quý khách chủ động xử lý, giảm nguy cơ mất an toàn.

2.1. Vô lăng trở nên nặng bất thường

Đây là một trong những dấu hiệu phổ biến và dễ nhận biết nhất khi hệ thống trợ lực lái điện (EPS) gặp sự cố.

• Hiện tượng: Khi mô-tơ trợ lực điện ngừng hoạt động hoặc gặp trục trặc, lực cần thiết để xoay vô lăng sẽ tăng lên rõ rệt. Người lái sẽ cảm thấy vô lăng nặng hơn bình thường, đặc biệt khi di chuyển ở tốc độ thấp, vào cua hoặc khi đỗ xe. Cảm giác này tương tự như lái một chiếc xe đời cũ không có trợ lực lái.
• Nguyên nhân: Mô-tơ điện trong hệ thống EPS không cung cấp đủ lực hỗ trợ do lỗi cơ khí hoặc trục trặc về điện.
• Mức độ nguy hiểm: Vô lăng trở nên nặng đột ngột gây bất ngờ cho người lái, giảm khả năng phản ứng nhanh trong các tình huống khẩn cấp, từ đó làm tăng nguy cơ va chạm.

2.2. Đèn cảnh báo EPS/Trợ lực lái sáng trên bảng taplo

Bảng taplo là “trung tâm giao tiếp” giữa xe và người lái, cung cấp thông tin quan trọng về tình trạng vận hành. Đèn cảnh báo EPS là tín hiệu trực tiếp cảnh báo hệ thống trợ lực lái điện đang gặp vấn đề, tuyệt đối không nên bỏ qua.

• Mô tả: Đèn cảnh báo EPS thường có biểu tượng vô lăng kèm dấu chấm than hoặc dòng chữ “EPS”/“POWER STEERING”. Màu đèn thường là vàng hoặc đỏ. 
• Ý nghĩa: Khi đèn sáng, ECU đã phát hiện sự cố và có thể đã vô hiệu hóa hệ thống trợ lực lái để đảm bảo an toàn, đồng thời cảnh báo người lái cần kiểm tra.
• Mức độ nguy hiểm: Bỏ qua đèn cảnh báo EPS có thể dẫn đến tình trạng vô lăng trở nên nặng đột ngột hoặc mất trợ lực hoàn toàn, gây khó khăn khi điều khiển và tăng nguy cơ xảy ra tai nạn.

2.3. Tiếng ồn lạ khi đánh lái

Âm thanh bất thường khi đánh lái là một trong những dấu hiệu cảnh báo sớm về vấn đề của hệ thống trợ lực lái điện hoặc các bộ phận liên quan. Việc nhận biết và xử lý kịp thời giúp tránh hư hỏng nặng và đảm bảo an toàn khi lái xe.

• Hiện tượng: Khi xoay vô lăng, người lái có thể nghe thấy các âm thanh khác lạ như tiếng rít nhẹ, tiếng “lạch cạch” hoặc tiếng va chạm phát ra từ khu vực cột lái, khoang máy hoặc dưới gầm xe. Những âm thanh này thường xuất hiện rõ hơn khi đánh lái ở tốc độ thấp hoặc khi dừng xe và xoay vô lăng.
• Nguyên nhân:
  • Mô-tơ trợ lực lái điện gặp sự cố hoặc hoạt động không ổn định.
  • Các bộ phận cơ khí của thước lái bị lỏng, mòn hoặc thiếu dầu bôi trơn.
  • Hư hỏng ở hệ thống bánh răng hoặc cơ cấu truyền lực của EPS.
• Mức độ nguy hiểm: Tiếng ồn lạ khi đánh lái không chỉ gây khó chịu mà còn có thể là dấu hiệu của sự cố nghiêm trọng. Nếu không được kiểm tra kịp thời, tình trạng này có thể dẫn đến mất trợ lực lái hoặc hỏng hóc toàn bộ hệ thống, gây nguy hiểm cho người lái.

2.4. Vô lăng không hồi về chính xác

Một hệ thống lái khỏe mạnh sẽ giúp vô lăng tự động quay về vị trí trung tâm một cách mượt mà sau khi vào cua. Khi hệ thống EPS gặp sự cố, hiện tượng vô lăng không hồi đúng vị trí sẽ xuất hiện, cảnh báo sự cố cần kiểm tra ngay.

• Hiện tượng: Sau khi Quý khách thực hiện một cú bẻ lái và thả tay, vô lăng không tự động quay về vị trí trung tâm một cách mượt mà như bình thường. Quý khách có cảm giác nó bị "dính" hoặc phải dùng tay để đưa vô lăng về vị trí thẳng. Đây có thể là dấu hiệu của lỗi vô lăng trợ lực điện liên quan đến cảm biến hoặc cơ cấu chấp hành.

Xem thêm: Lỗi Cảm Biến Hơi Xăng Là Gì? Dấu Hiệu Và Cách Khắc Phục

3. Các nguyên nhân phổ biến gây ra lỗi trợ lực lái điện

Các nguyên nhân phổ biến gây lỗi vô lăng trợ lực điện

Xác định rõ nguyên nhân là bước quan trọng giúp chủ xe lựa chọn phương án xử lý phù hợp, đồng thời phòng tránh sự cố lặp lại, đảm bảo hệ thống EPS luôn vận hành ổn định và an toàn.

3.1. Lỗi liên quan đến hệ thống điện và ắc quy

Đây là nguyên nhân hàng đầu và thường bị bỏ qua. Mô-tơ trợ lực điện là một trong những thiết bị tiêu thụ nhiều điện năng nhất trên xe.

• Nguồn điện không ổn định: Về mặt kỹ thuật, mô-tơ trợ lực điện đòi hỏi một nguồn điện áp ổn định, thường là trên 12V để hoạt động tối ưu. Khi ắc quy yếu hoặc hệ thống sạc (máy phát điện) gặp vấn đề, điện áp cung cấp cho ECU của hệ thống EPS có thể giảm xuống dưới ngưỡng an toàn (ví dụ dưới 11V). Lúc này, ECU sẽ ngay lập tức ghi nhận lỗi và ngắt hoạt động của mô-tơ để bảo vệ hệ thống, dẫn đến lỗi vô lăng trợ lực điện. 
• Các lỗi khác: Dây dẫn điện đến mô-tơ hoặc ECU bị ăn mòn, đứt gãy, chập chờn cũng là nguyên nhân phổ biến gây ra sự cố trợ lực lái điện.

3.2. Lỗi từ các bộ phận chính của hệ thống EPS

Hệ thống trợ lực lái điện (EPS) gồm nhiều bộ phận tinh vi, mỗi bộ phận đều đóng vai trò quan trọng trong việc đảm bảo khả năng vận hành an toàn và mượt mà. Khi một trong số chúng gặp trục trặc, hệ thống EPS sẽ báo lỗi hoặc ngừng hoạt động. Các nguyên nhân phổ biến bao gồm:

• Hỏng cảm biến: Cảm biến góc lái hoặc cảm biến mô-men xoắn bị lỗi sẽ gửi tín hiệu sai lệch về ECU, khiến hệ thống hoạt động không chính xác hoặc ngừng hoạt động.
• Hỏng mô-tơ trợ lực: Sau một thời gian dài hoạt động, mô-tơ có thể bị mòn chổi than, cháy cuộn dây hoặc quá nhiệt, dẫn đến mất khả năng trợ lực.
• Lỗi hộp điều khiển ECU: Đây là trường hợp nghiêm trọng nhất, có thể do lỗi phần cứng (cháy chip, hỏng mạch) hoặc lỗi phần mềm, cần phải thay thế hoặc lập trình lại.

3.3. Lỗi cơ khí và thói quen sử dụng

Ngoài các sự cố về điện và linh kiện, lỗi EPS còn thường xuất phát từ hỏng hóc cơ khí hoặc thói quen sử dụng sai cách của người lái, gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến tuổi thọ của hệ thống.

• Hỏng hóc cơ khí: Thước lái và các chi tiết liên quan trong hệ thống lái là những bộ phận chịu lực trực tiếp khi vận hành. Nếu xe từng trải qua va chạm mạnh, hoặc thường xuyên chạy qua đường gồ ghề, ổ gà ở tốc độ cao, các khớp nối và chi tiết cơ khí có thể bị cong, mòn hoặc lỏng. Điều này tạo ra áp lực bất thường lên hệ thống EPS, gây rung lắc hoặc làm mô-tơ trợ lực phải hoạt động quá tải, dẫn đến hư hỏng.
• Thói quen sử dụng sai cách: Một trong những thói quen gây hại phổ biến là “đánh lái chết” — xoay vô lăng hết cỡ khi xe đang đứng yên. Khi đó, mô-tơ trợ lực phải chịu tải cực đại trong thời gian dài, khiến nhiệt độ bên trong tăng cao. Nếu lặp lại thường xuyên, chổi than và các bánh răng bên trong mô-tơ sẽ nhanh chóng bị mài mòn, dẫn tới giảm tuổi thọ hoặc hỏng hoàn toàn hệ thống trợ lực lái điện.

4. Quy trình chẩn đoán và sửa lỗi trợ lực lái điện

Quy trình kiểm tra và sửa lỗi trợ lực lái điện

Khi gặp phải các dấu hiệu trên, Quý khách nên bình tĩnh và đưa xe đến garage uy tín để được kiểm tra theo quy trình chuyên nghiệp.

• Bước 1: Kiểm tra nguồn điện và ắc quy: Đây là bước đầu tiên và quan trọng nhất để loại trừ nguyên nhân vô lăng nặng do điện yếu. Kỹ thuật viên sẽ dùng đồng hồ chuyên dụng để đo điện áp ắc quy và kiểm tra khả năng hoạt động của máy phát. Nếu ắc quy yếu, việc sạc lại hoặc thay thế là giải pháp nhanh chóng và tiết kiệm nhất.
• Bước 2: Đọc mã lỗi bằng máy chẩn đoán chuyên dụng (OBD Scanner): Máy chẩn đoán sẽ kết nối với ECU của xe và đọc các mã lỗi được lưu lại (ví dụ: mã C1523 - lỗi điện áp mô-tơ, C1555 - lỗi rơ-le mô-tơ). Dựa vào mã lỗi, kỹ thuật viên có thể khoanh vùng chính xác bộ phận đang gặp vấn đề.
• Bước 3: Khắc phục theo mã lỗi:
  • Reset hệ thống: Đôi khi, lỗi trợ lực lái điện chỉ là lỗi ảo do sụt áp tạm thời. Việc xóa lỗi và reset lại hệ thống có thể khắc phục được vấn đề.
  • Căn chỉnh/Thay thế: Nếu lỗi do cảm biến, kỹ thuật viên sẽ tiến hành căn chỉnh lại hoặc thay thế. Nếu lỗi do mô-tơ hoặc ECU, việc thay thế là bắt buộc.
  • Ví dụ về chi phí: Việc sửa lỗi trợ lực lái điện có chi phí rất đa dạng. Nếu chỉ cần thay ắc quy, chi phí chỉ từ hơn một triệu đồng. Tuy nhiên, nếu phải thay thế các bộ phận đắt tiền, chi phí có thể tăng lên đáng kể. Ví dụ, chi phí sửa trợ lực lái điện cho việc thay thế một mô-tơ có thể dao động từ vài triệu đến hơn chục triệu đồng tùy dòng xe. Trong khi đó, việc thay thế cả cụm ECU có thể tốn kém hơn.

Như vậy, lỗi trợ lực lái điện là một vấn đề phức tạp, có thể xuất phát từ nhiều nguyên nhân khác nhau, nhưng một trong những nguyên nhân gốc rễ và dễ phòng tránh nhất chính là nguồn điện không ổn định từ ắc quy. Việc chủ động kiểm tra và bảo dưỡng hệ thống điện, đặc biệt là ắc quy, không chỉ giúp hệ thống lái hoạt động trơn tru mà còn đảm bảo an toàn tối đa cho Quý khách trên mỗi hành trình.

Để phòng ngừa lỗi vô lăng trợ lực điện bắt nguồn từ nguyên nhân điện áp, Quý khách hãy luôn đảm bảo ắc quy xe của mình ở trạng thái tốt nhất. Tại Ắc Quy Đồng Khánh, chúng tôi tự hào là đối tác tin cậy, chuyên cung cấp các sản phẩm ắc quy chính hãng, chất lượng cao, đảm bảo cung cấp nguồn điện ổn định và mạnh mẽ cho mọi hệ thống trên xe của bạn.

Hãy liên hệ ngay với chúng tôi để được tư vấn và kiểm tra ắc quy miễn phí, đảm bảo mỗi hành trình của Quý khách đều an toàn và nhẹ nhàng.

Thông tin liên hệ:

Website: Ắc quy Đồng Khánh

SĐT: 0966.697.696

Địa chỉ: Số 1 Nguyễn Hữu Thọ (ngã 5 cầu vượt Linh Đàm), Q. Hoàng Mai, Hà Nội

Fanpage: https://www.facebook.com/acquydongkhanh